مراحل قانونی ثبت اختراع

اختراع به فرآیندی گفته می‌شود که با خلاقیت و نبوغ فکری شروع و با تلاش مستمر فکری و عملی به سر‌انجام می‌رسد. در کشور‌ها قوانین متفاوتی برای به ثبت رساندن یک ایده که به مرحلۀ اختراع رسیده وجود دارد و در هر کشور مزایا و امتیازهای مختلفی برای اختراعات و وجود دارد. یکی از موارد مهم در ثبت اختراع زود به ثبت رساندن آن است. امتیاز ثبت اختراع به کسی تعلق می‌گیرد که به‌ موقع آن را به ثبت رسانده باشد. همچنین پس از درخواست برای ثبت یک اختراع، درخواست شما توسط متخصصین سازمان ثبت اختراعات بررسی می‌شود که برای این منظور قوانین و ضوابطی وجود دارد که با رعایت کردن آن و تشخیص افراد متخصص این سازمان، شما موفق به ثبت یک اختراع می شوید در ادامۀ این مطلب از ثبت دنیز با ما همراه باشید تا مراحل قانونی ثبت اختراع را با هم بررسی کنیم.

راه های ثبت اختراع 

به طور کلی برای ثبت هر اختراعی دو روش اصلی وجود دارد که می‌توانید با استفاده از این دو راه اقدام به ثبت اختراع خود کنید. روش اول برای ثبت اختراع روش تحقیقی است و روش دوم اعلامی است که در ادامه به بررسی این دو روش می‌پردازیم.

• ثبت اختراع به روش تحقیقی 

روش اول برای اقدام به ثبت اختراع ، تحقیقی نام دارد که در این روش متخصصان سازمان ثبت اختراع برای ارزیابی و بررسی صحت و درستی اختراعات شروع به تحقیق و بررسی صحت ادعای فرد مورد نظر با استفاده از امکانات مختلف، لوازم و وسایل یا انجام آزمایشات گوناگون می‌کنند. همچنین در این روش اطلاعات اختراع مورد نظر محفوظ مانده تا از کپی برداری یا سرقت ایدۀ آن اختراع جلوگیری و محافظت شود.

• ثبت اختراع به روش اعلامی 

در روش دوم که به آن روش اعلامی گفته می‌شود. این روش در ایران بسیار رایج است و برای ثبت اختراعات در ایران از روش اعلامی استفاده می‌شود. در این روش ثبت درخواست اختراع بر اساس ادعای مخترع آن اثر صورت می گیرد و پس از درخواست متقاضی برای ثبت شدن اختراع و ارائۀ مدارک لازم و همچنین دارا بودن شرایط و ضوابط لازم برای این کار صحت و درستی ادعای وی توسط متخصصان سازمان اختراعات مورد بررسی قرار می‌گیرد.

برای به ثبت رسیدن یک اختراع به روش اعلامی دارا بودن سه شرط الزامی است که این سه شرط شامل:

• نوآوری در طرح
• ابتکار لازم در اختراع 
•  کاربردی بودن اختراع در صنعت

این موارد از جمله پیش نیاز‌های درخواست برای بررسی ادعای ثبت یک اختراع به روش اعلامی است. این روش در ایران کاربرد دارد‌ و با ارائۀ مدارک مورد نیاز و رعایت ضوابط تعیین شده توسط سازمان اختراعات بررسی می‌شود و مسئولیت صادر کردن سند برای اختراع مورد نظر به عهدۀ اداره مالکیت صنعتی است.  مسئولیت صحت ادعا با فرد مدعی کننده اختراع است و اگر ادعای فرد متقاضی ثبت اختراع در گذشته توسط کسی به ثبت نرسیده باشد و همچنین وی شرایط، ضوابط و مدارک لازم را تهیه و ارائه کرده باشد ادعای وی ثبت و سند ثبت اختراع صادر می‌شود.

چگونه در ایران یک اختراع به ثبت برسانیم؟

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم ثبت سند برای اختراعات در ایران توسط اداره مالکیت صنعتی صورت می‌گیرد و می‌توانید برای ثبت اختراع خود از طریق سامانۀ ثبت اختراع مراجعه کنید. در ادامۀ این مطلب از بلاگ ثبت دنیز با ما همراه باشید تا مراحل ثبت اختراع را بررسی کنیم. برای ثبت اختراع ابتدا با مراجعه به سامانه ثبت اختراع که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، مراجعه کنید. در این سامانه پس از وارد کردن مدارک و اطلاعات مورد نیاز، اختراع شما توسط کارشناسان این بخش برای به ثبت رسیدن بررسی می‌شود.

مشخصات و اطلاعات مختلفی باید برای ثبت شدن اختراع خود مشخص کرده و ارائه کنید.

یکی از این موارد نام اختراع مورد نظر است که باید با رعایت ضوابط و قوانین سازمان اختراعات تعیین شود. همچنین اگر درخواست ثبت اختراع توسط شخصی حقوقی یا حقیقی صورت پذیرد تمام حقوق و امتیازات آن اختراع متعلق به شخص یا موسسه حقوقی مورد ادعا است و اطلاعات و بیانیه‌ها به این شخص حقیقی یا حقوقی ابلاغ می‌شود.

از جمله دیگر اطلاعاتی که فرد متقاضی باید ارائه دهد حوزه کارکرد آن اختراع است که فرد متقاضی باید کاربرد اختراع مورد نظر را به طور کامل شرح دهد. یکی از موارد دیگر شرح اهداف و برنامهه‌ای کاربردی مخترع از اختراع مورد نظر است. همچنین مخترع باید بتواند مزایا و فوایدی از اختراع خویش ارائه کند. بعد از ثبت و ارائۀ این موارد، اظهار نامه‌ای برای تعیین حد و حدود پشتیبانی به تکمیل می‌رسد که باید شکل مواردی در سه نسخه ارائه شود.  اطلاعات این اظهارنامه شامل اطلاعات شخصی و مشخصات مربوط به اختراع است.

اطلاعات شخصی مندرج در اظهارنامه ثبت اختراع

• نام و نام خانوادگی
• کد‌ملی
• آدرس محل زندگی و کد‌‌پستی
• ملیت
• شغل

اطلاعات اختراع مندرج در اظهارنامه ثبت اختراع

•  نام و عنوان اختراع و شرح آن
• تقاضانامۀ ثبت اختراع
• خلاصه‌ای از کارکرد اختراع
• حوزۀ استفادۀ اختراع 
• کاربرد آن در موارد مختلف

همچنین اطلاعاتی که برای بررسی دقیق تقاضای شما ضروری است، از جمله مواردی هستند که جهت بررسی در تقاضانامه باید ذکر شوند. پس از به ثبت رساندن و ارائۀ اظهارنامه توسط مخترع، فرد متقاضی به اداره مالکیت صنعتی مراجعه کرده و اگر نمی‌خواهد اختراع را به نام خود به ثبت برساند پس از پرداخت هزینه ثبت اختراع ، اقدام به ثبت اختراع خود می‌کند، سپس برای به رسمیت شناخته شدن ثبت اختراع خود باید یک آگهی در روزنامه کثیرالانتشار منتشر کند تا به صورت عمومی اقدام به اطلاع رسانی کند.

بعد از طی شدن تمامی این مراحل گواهی ثبت اختراع صادر می‌شود و مخترع باید به بنیاد ملی نخبگان مراجعه کند.  ثبت اختراع در خارج از کشور در صورتی که در اداره مالکیت صنعتی به ثبت رسیده و در ارزیابی علمی باشد باید از طریق شخصی حقوقی به نمایندگی از مخترع مانند یک وکیل به ثبت برسد. این اختراعات تا حداکثر پنجاه درصد حمایت می‌شوند.

مدارک ثبت اختراع 

مدرک‌های لازم برای ارائه درخواست ثبت اختراع به شرایط مختلفی بستگی دارد این شرایط شامل موارد مختلفی است و با توجه به این که به عنوان شخص حقیقی یا حقوقی بخواهید برای ثبت اختراع اقدام کنید مدارک مورد نیاز آن می‌تواند متفاوت باشد.

• مدارک مورد نیاز برای ثبت اختراع توسط  اشخاص حقیقی

  •  یک کپی از شناسنامه و کارت ملی شخص مخترع
  • برای اختراعاتی که به شکل دستگاه یا محصول هستند یک پلان یا همان نقشه
  • ارائۀ فرم‌های تکمیل شده
  • تأییدیه استعلامی
  • آدرس به همراه کدپستی 
  • درصورت وجود تشابه در اختراع ثبتی ارائۀ دفاعیه و مواردی که مورد تقاضا باشد

مدارک مورد نیاز برای شخص یا موسسه حقوقی

شخص یا موسسه حقوقی که قصد ثبت اختراع دارند تمام مدارک ذکر شده برای شخص یا اشخاص حقوقی به علاوۀ ارائۀ جدیدترین روزنامۀ رسمی و ثبت شده مورد نیاز است. پس از ارائۀ مدارک مورد نیاز به سازمان ثبت اختراع مدارک و اطلاعات مخترع توسط کارشناسان و متخصصین معتبر این سازمان بررسی و ارزیابی می‌شود و پس از بررسی کامل در مرحله بعد با مراجعه به این سازمان مراحل ثبت آن به انجام می‌رسد و گواهی اختراع صادر می‌شود. این فرآیند با توجه به شرایط مختلف در مدت زمان های متفاوتی ممکن است به سرانجام برسد و درصورت نقص پرونده یا کافی نبودن دلایل و کاربردها ممکن است بیشتر به طول بیانجامد.

تمامی فرآیند و مراحل مذکور به سازمان اختراعات و اختراع مورد نظر بستگی دارد.

همچنین پس از صدور و ثبت گواهی اختراع این گواهی از تاریخ تسلیم تا ۲۰ سال اعتبار دارد و پس از آن فاقد اعتبار می‌باشد. در این مدت از امتیازهای ثبت اختراع برخوردار است و به عنوان یک اختراع معتبر و به ثبت رسیده شناخته می‌شود که شامل حمایت دولت و سایر مزایای یک اختراع نیز می‌باشد. همچنین این گواهی در صورتی به مدت بیست سال اعتبار دارد که شخص حقیقی یا حقوقی به مدت بیست سال اقساط سالیانه آن را پرداخته و گواهی ثبت اختراع را تمدید نماید.

در غیر این صورت گواهی باطل شده و اعتباری ندارد. درصورت دارا بودن گواهی به مدت بیست سال پس از فرارسیدن تاریخ انقضای آن گواهی باطل شده و از اعتبار و امتیازی برخوردار نمی‌شود و بدون هیچ استثنایی قابل تمدید نیست و به جامعه و عموم مردم تعلق دارد و قابل استفاده‌ی رایگان برای همۀ اشخاص است.

سخن پایانی

ثبت اختراع در کشورهای مختلف به روش‌های متفاوتی انجام می‌شود و به طور کلی به صورت اعلامی و حقیقی صورت می‌گیرد. در کشور ایران به صورت حقیقی و توسط سازمان ثبت اختراعات صورت می‌گیرد و برای ارائۀ درخواست ثبت یک اختراع مراحل و فرآیند مشخصی وجود دارد که هر شخص می‌تواند با ارائۀ مدارک مورد نیاز و رعایت ضوابط و قوانین مشخص اقدام به درخواست برای بررسی و ثبت اختراع خود کند.

همچنین مدارک و اختراع ارائه شده توسط متخصصین این سازمان به طور دقیق بررسی و ارزیابی می‌شوند و درصورت تأیید اختراع،  ثبت اختراع صورت گرفته و سند و گواهی اختراع توسط اداره مالکیت صنعتی ارائه می‌شود. گواهی ثبت اختراع بیست سال اعتبار دارد و از امتیازات گوناگونی برخوردار است که یکی از این امتیازات حمایت دولت است. همچنین پس از بیست سال گواهی اختراع اعتبار خود را از دست می‌دهد و به عموم مردم تعلق می.یابد.در این مقاله از ثبت دنیز راه کار های برای ثبت اختراع به صورت قانونی را بررسی کردیم و امیدواریم پاسخ سوالات خود را گرفته باشید.